2024 | College 1

In het eerste college van de Cursus Orgelkunde in 2024 leerden we hoe belangrijk de ervaringen van ons als luisteraars zijn bij het bepalen van de betekenis van muziek. In het verlengde daarvan zagen we vervolgens dat er voor idealisme – denken dat elk stuk bladmuziek een ideale vertolking vooronderstelt – goede alternatieven bestaan. Uitgaan van de feiten bijvoorbeeld: dat verklaart veel beter waarom muziek ons blijft fascineren, en hoe het kan dat één stuk bladmuziek tot ervaringen kan leiden die tegelijk verschillend én overtuigend zijn. 

Eén van die feiten identificeerden en onderzochten we in het college door te luisteren naar twaalf uitvoeringen van het 'recht-toe-recht-aan' Preludium in C grote terts van Johann Sebastian Bach (BWV 547). De organist 'van dienst' was Bram Brandemann (onder meer verbonden aan de Buitenkerk in Kampen). Hij liet het Preludium eerst op het Utopa Barokorgel horen; daarna volgden elf versies via opnamen, van onder anderen Albert Schweitzer en Ewald Kooiman. De twaalf 'muzieken' bleken elk zo hun eigen bekoring en betekenis te hebben, en we verschilden van mening over wat de beste uitvoering zou mogen heten.

Copernicus was de eerste die inzag dat de positie vanwaaruit je feiten beoordeelt cruciaal is voor de kennis die je op basis daarvan ontwikkelt: de banen die de planeten volgen, zijn veel beter begrijpbaar wanneer je je die vanaf de zon beziet in plaats vanaf de aarde. Vandaar Copernicus' tekening hiernaast: de zon staat centraal.

Ook zagen we dat de Westerse filosofie al eeuwenlang bezig is met de thema's waarneming en oordeelsvorming. We ontmoetten grote denkers, zoals Kant, Gadamer en Deleuze. 

Hieronder kunt u de presentatie die bij college 1 is gebruikt opnieuw bekijken. De presentatie heeft hier de vorm van een film, die u eenvoudig kunt pauzeren, bijvoorbeeld om een dia langer te bekijken. Er is gekozen voor het filmformaat omdat daarin ook de muziekvoorbeelden beluisterbaar zijn.